همه چیز درباره روش های شماره گذاری دندان و انواع دندان ها

شماره گذاری دندان یک روش سیستماتیک است که توسط دندانپزشکان و ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان برای شناسایی و مستندسازی موقعیت دندان ها به روشی ثابت و استاندارد استفاده می شود. این رویکرد روش‌شناختی امکان درک و ارتباط جهانی در مورد آناتومی دندان را در میان متخصصان جامعه دندانپزشکی فراهم می‌کند. در این مقاله دندانپزشکی اکسیر در شهران این نامگذاری و شماره گذاری را از تمام زوایا بررسی می کند.

اهمیت شماره گذاری دندانی

داشتن یک سیستم شماره گذاری استاندارد بسیار مهم است زیرا به حفظ سوابق دندانپزشکی دقیق، برنامه ریزی درمان‌ها و تسهیل ارتباط بین پزشکان مختلف دندانپزشکی کمک می‌کند.

سیستم‌های شماره‌گذاری دندان ابزاری حیاتی برای متخصصان دندان‌پزشکی هستند تا به طور دقیق اطلاعات مربوط به دندان‌های خاص در دهان بیمار را شناسایی کرده و با آنها ارتباط برقرار کنند. این سیستم‌ها به حفظ ثبات و دقت در پرونده‌های دندانپزشکی و برنامه‌های درمانی کمک می‌کنند. در اینجا، ما اطلاعات دقیقی در مورد رایج‌ترین سیستم‌های شماره گذاری دندانی ارائه خواهیم داد:

این سیستم‌های شماره‌گذاری دندان، راه استاندارد شده‌ای را برای متخصصان دندان‌پزشکی برای شناسایی و انتقال اطلاعات در مورد دندان‌های بیمار فراهم می‌کنند و ارتباط واضح و دقیق در زمینه دندانپزشکی را تسهیل می‌کنند. انتخاب سیستم مورد استفاده ممکن است بسته به اولویت‌های منطقه‌ای یا شخصی در بین متخصصان دندانپزشکی متفاوت باشد، اما همه این سیستم‌ها هدف اساسی اطمینان از سوابق دندانپزشکی دقیق و برنامه‌ریزی مؤثر درمان را دنبال می‌کنند.

پیشینه تاریخی شماره دندان ها

تاریخچه شماره گذاری دندان ها به قرن‌ها قبل برمی‌گردد که در آن تمدن‌های مختلف روش های خاص خود را برای شناسایی دندان ها داشتند. با این حال، تا دوران مدرن بود که سیستم‌های شماره‌گذاری دندان استاندارد توسعه یافتند و در سطح جهانی پذیرفته شدند.

کاربرد شماره گذاری دندان در دندانپزشکی مدرن

امروزه شماره دندان ابزاری ضروری است که در جنبه‌های مختلف دندانپزشکی از جمله ارتودنسی، جراحی دهان و ایمپلنتولوژی دندان از جمله موارد دیگر استفاده می شود.

سیستم های شماره گذاری دندان رایج

امروزه چندین سیستم شماره گذاری دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

سیستم شماره گذاری دندان جهانی

این رایج‌ترین سیستم شماره گذاری دندانپزشکی در ایالات متحده است. دندان ها را از 1 تا 32 شماره گذاری می‌کند که از دندان آسیاب سوم بالا سمت راست شروع می شود تا دندان آسیاب سوم بالا سمت چپ و سپس از دندان آسیاب سوم سمت چپ پایین به سمت مولر سوم سمت راست پایین.

سیستم شماره گذاری جهانی عمدتاً در ایالات متحده استفاده می شود و یکی از ساده‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سیستم‌ها است.
به هر دندان در دهان بیمار یک عدد منحصر به فرد از 1 تا 32 اختصاص می‌دهد.
شماره گذاری با دندان آسیاب سوم بالا سمت راست (دندان عقل) به عنوان دندان شماره 1 شروع می شود و در خلاف جهت عقربه‌های ساعت در امتداد قوس بالایی پیش می‌رود و با دندان آسیاب سوم سمت راست پایین به عنوان دندان شماره 32 پایان می‌یابد.
این سیستم به راحتی قابل‌درک است و به ویژه برای ارتباط واضح در جامعه دندانپزشکی آمریکا مفید است.

سیستم شماره گذاری پالمر (سیستم شماره گذاری دندان متداول در ایران)

سیستم علامت‌گذاری Palmer یکی دیگر از سیستم‌های شماره گذاری دندانی شناخته شده است که از ترکیبی از اعداد و حروف برای شناسایی دندان ها استفاده می‌کند.
سیستم شماره گذاری پالمر یک سیستم شماره گذاری دندانی است که متخصصان دندانپزشکی از آن برای شناسایی تک‌تک دندان های داخل دهان بیمار استفاده می‌کنند. این سیستم به دلیل سادگی و وضوح بصری شناخته شده است و آن را به ابزاری ارزشمند در زمینه دندانپزشکی تبدیل کرده است. در اینجا یک نمای کلی از سیستم نشانه‌گذاری پالمر آورده شده است:
در این سیستم به هر دندان عددی از 1 تا 8 اختصاص می‌یابد که مربوط به یکی از هشت دندان در هر ربع دهان است. نمادهای ربع (نمادهای قوس) برای مشخص کردن بیشتر محل دندان در داخل دهان استفاده می شود.
چهار نماد ربع عبارت‌اند از:

• ربع سمت راست فک بالا: ┘ (به صورت 1┘ در نماد پالمر نشان داده شده است)
• ربع چپ فک بالا: └ (به صورت 2└ در نماد پالمر نشان داده شده است)
• ربع چپ فک پایین: ┌ (به صورت 3 ┌در نماد پالمر نشان داده شده است)
• ربع راست فک پایین: ┐ (در نماد پالمر به صورت 4 نشان داده شده است)

به‌عنوان‌مثال، دندانی که در موقعیت پرمولر دوم بالا سمت راست قرار دارد با علامت پالمر به صورت 4┘ 5  نشان داده می شود.

در سیستم شماره گذاری دندان پالمر، دندان‌ های شیری با حروف A تا E برای هر کوادران دهان استفاده می ‌شوند. به این ترتیب که اولین دندان پیش یا ثنایا در کوادران A است و آخرین دندان E است.

ساختار پایه سیستم شماره گذاری پالمر:

سیستم نشانه‌گذاری پالمر از ترکیبی از اعداد و نمادها برای نشان دادن دندان ها استفاده می‌کند. به هر دندان عددی از 1 تا 8 اختصاص داده می شود. این انتساب عددی مربوط به انواع خاصی از دندان ها است که 1 دندان ثنایای مرکزی و 8 دندان آسیاب سوم است (همچنین به عنوان دندان عقل نیز شناخته می شود).

استفاده از اعداد تشخیص نوع دندان مورد نظر را آسان می‌کند.

شناسایی ربع در سیستم شماره گذاری پالمر:

برای مشخص کردن بیشتر محل دندان در دهان، سیستم نشانه‌گذاری پالمر حفره دهان را به چهار ربع تقسیم می‌کند: بالا سمت چپ، بالا سمت راست، پایین سمت چپ و پایین سمت راست. هر ربع با یک براکت یا نماد مشخص نشان داده می شود:

• ربع بالا سمت چپ: (پرانتز باز)
• ربع سمت راست‌بالا: (پرانتزبسته)
• ربع پایین سمت چپ: ⎵ (خط زیر با فاصله)
• ربع پایین سمت راست: ⎵ (‌خط بدون فاصله)

سپس شماره اختصاص داده شده برای دندان در براکت یا نماد قرار می‌گیرد تا محل دقیق آن را در ربع نشان دهد.

مثال:
به‌عنوان‌مثال، اگر می‌خواهید مولر اول بالا سمت راست را نشان دهید، از عدد 6 در یک براکت بسته استفاده می کنید، مانند این: [6.

به طور مشابه، اگر نیاز به شناسایی مولر اول پایین سمت چپ دارید، می توانید از عدد 6 در زیر خط با فاصله استفاده کنید، مانند: ⎵6.

مزایا سیستم شماره گذاری دندان پالمر:

•  سادگی و وضوح بصری: سیستم علامت‌گذاری پالمر به دلیل نمایش مستقیم و بصری محل دندان شناخته شده است.
• شناسایی سریع: این امکان را برای یک روش سریع و آسان برای شناسایی دندان ها در یک ربع خاص فراهم می‌کند.
• ارتباط شفاف: متخصصان دندانپزشکی می توانند با استفاده از این سیستم اطلاعات دندان را به طور موثری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

معایب سیستم شماره گذاری دندان پالمر:

• محدود به دندان های استاندارد: سیستم علامت‌گذاری پالمر ممکن است دندان های اضافی را فراتر از مجموعه استاندارد، مانند دندان های اضافی یا دندان های از دست رفته مادرزادی در خود جای دهد.
• منحنی یادگیری: افرادی که با اصطلاحات یا نمادهای دندانپزشکی آشنا نیستند ممکن است در ابتدا آن را کمتر بصری بدانند.

کاربرد سیستم شماره گذاری پالمر:

سیستم علامت‌گذاری پالمر به طور گسترده‌ای شناخته شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، به ویژه در ارتودنسی که شناسایی دقیق دندان ضروری است.
با این حال، محبوبیت آن می تواند بسته به منطقه و تخصص در دندانپزشکی متفاوت باشد.
سایر سیستم‌های شماره گذاری دندان مانند سیستم شماره گذاری جهانی یا نماد فدراسیون جهانی دندانپزشکی FDI ممکن است در برخی زمینه‌ها ترجیح داده شوند.
به طور خلاصه، سیستم علامت‌گذاری پالمر به دلیل سادگی و وضوح بصری، ابزار ارزشمندی در دندانپزشکی است که امکان ارتباط واضح و شناسایی سریع دندان های داخل دهان را فراهم می‌کند. اگرچه ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد، اما همچنان یک سیستم شماره گذاری دندانپزشکی به طور گسترده پذیرفته شده و عملی است، به ویژه در برخی تخصص‌های دندانپزشکی مانند ارتودنسی.

سیستم شماره گذاری دندان Zsigmondy / Palmer:

سیستم علامت‌گذاری Zsigmondy نوعی از سیستم نشانه‌گذاری پالمر است که عمدتاً در کشورهای اروپایی استفاده می شود. مانند سیستم پالمر، از ترکیبی از اعداد (1 تا 8) برای نشان دادن هر دندان و نمادهای ربع استفاده می‌کند. با این حال، از نمادهای ربع مختلف از سیستم پالمر برای نشان دادن محل دندان در داخل دهان استفاده می‌کند.

به‌عنوان‌مثال، یک دندان در موقعیت پرمولر دوم سمت راست‌بالا در سیستم Zsigmondy به عنوان 4/5 نشان داده می شود.

شماره گذاری فدراسیون جهانی دندانپزشکی FDI

این سیستم که به نام سیستم ISO نیز شناخته می شود، از یک سیستم شماره گذاری دورقمی استفاده می‌کند که رقم اول نشان دهنده ربع و رقم دوم نشان دهنده موقعیت دندان در داخل آن ربع است.
سیستم شماره گذاری دندان جهانی که به نام “نظام ملی” نیز شناخته می شود، یک سیستم شماره گذاری دندانی است که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد که روشی ساده و منظم برای شناسایی تک‌تک دندان ها در دهان بیمار ارائه می‌دهد.
نماد فدراسیون جهانی دندانپزشکی FDI که با نام سیستم ISO نیز شناخته می شود، یک سیستم شماره گذاری دندانپزشکی پذیرفته شده جهانی است.
برای شناسایی هر دندان از یک کد دورقمی استفاده می‌کند.
رقم اول ربع را نشان می‌دهد (1تا 4)، با ربع 1 سمت راست‌بالا، ربع 2 سمت چپ بالا، ربع 3 سمت چپ پایین و ربع 4 سمت راست پایین.
رقم دوم نشان دهنده موقعیت دندان در داخل ربع است که از خط وسط به سمت بیرون شمارش می شود.
به‌عنوان‌مثال، دندان 16 در ربع بالا سمت چپ (2) و ششمین دندان از خط وسط در آن ربع خواهد بود.
در اینجا یک تفکیک دقیق از سیستم شماره گذاری جهانی آورده شده است:

ساختار پایه سیستم شماره گذاری دندان جهانی:

سیستم شماره گذاری جهانی یک عدد منحصر به فرد به هر دندان اختصاص می‌دهد و آنها را به ترتیب از 1 تا 32 شماره گذاری می‌کند. شماره گذاری با دندان آسیاب سوم بالا سمت راست (دندان عقل) شروع می شود که به عنوان دندان شماره 1 تعیین می شود. سپس به صورت متوالی در سراسر قوس بالایی و با بالا پیش می‌رود. آسیاب سوم سمت چپ دندان شماره 16 است.

پس از شماره گذاری دندان های بالا، سیستم با دندان آسیاب سوم سمت چپ پایین به عنوان دندان شماره 17 ادامه می‌یابد و با دندان آسیاب سوم سمت راست پایین که همان دندان شماره 32 است به پایان می‌رسد.

مزایا سیستم شماره گذاری دندان جهانی:

سادگی: سیستم شماره‌گذاری جهانی ساده و قابل‌درک است و برای متخصصان دندانپزشکی و بیماران قابل دسترسی است.
شناسه‌های منحصر به فرد: به هر دندان یک شماره منحصر به فرد اختصاص داده می شود که برای سوابق دندانپزشکی، برنامه‌های درمانی و ارتباط بین متخصصان دندانپزشکی مفید است.

معایب سیستم شماره گذاری دندان جهانی :

• عدم نمایش بصری: برخلاف برخی دیگر از سیستم‌های شماره‌گذاری دندان مانند سیستم علامت‌گذاری پالمر، سیستم شماره‌گذاری جهانی نمایشی بصری از محل دندان در داخل دهان ارائه نمی‌دهد.
• نشان ربع: این نشان نمی‌دهد که دندان در کدام ربع یا سمت دهان قرار دارد، که ممکن است برای کسانی که با این سیستم آشنایی ندارند کمتر شهودی باشد.

کاربرد سیستم شماره گذاری دندان جهانی:

سیستم شماره گذاری جهانی به طور گسترده در ایالات متحده استفاده می شود و سیستم شماره گذاری استاندارد در این کشور به‌حساب می‌آید.
معمولاً در مطب عمومی دندانپزشکی و آموزش دندانپزشکی استفاده می شود. متخصصان دندانپزشکی اغلب این سیستم را به دلیل سادگی و جهانی بودن آن ترجیح می‌دهند.
مثال:
برای نشان دادن، مولر اول سمت راست‌بالا در سیستم شماره گذاری جهانی به عنوان دندان شماره 3 تعیین می شود و مولر اول سمت چپ پایین دندان شماره 19 است.

نشانه‌گذاری:

علامت‌گذاری در سیستم شماره گذاری جهانی ساده است و شامل یک عدد واحد است که هر دندان را نشان می‌دهد. به طور خلاصه، سیستم شماره گذاری جهانی یک سیستم شماره گذاری دندانپزشکی به طور گسترده پذیرفته شده در ایالات متحده است و به دلیل سادگی و شناسه‌های منحصر به فرد برای هر دندان شناخته شده است. در حالی که فاقد نمایش بصری محل دندان است، به عنوان یک روش استاندارد و عملی برای ارجاع به دندان ها، تسهیل ارتباطات واضح و ثبت سوابق دقیق در عمل‌های دندانپزشکی عمل می‌کند.

رایج‌ترین و ساده‌ترین روش شماره گذاری دندان ها

سیستم شماره گذاری جهانی در واقع به دلیل سادگی و پذیرش گسترده آن در زمینه دندانپزشکی، به ویژه در ایالات متحده، شناخته شده است. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به مزایا و کاربردهای آن داریم:

راحتی در استفاده:

سیستم شماره گذاری جهانی بسیار ساده است، با یک دنباله شماره گذاری پیوسته از 1 تا 32. این سادگی یادگیری و استفاده از آن را حتی برای افرادی که تازه‌وارد دندانپزشکی می شوند آسان می‌کند.
متخصصان دندانپزشکی می توانند با استفاده از این سیستم که برای ارائه مراقبت موثر از بیمار بسیار مهم است، اطلاعات مربوط به دندان های خاص را به سرعت و با دقت شناسایی کرده و با آنها ارتباط برقرار کنند.
محبوبیت:
استفاده گسترده از این سیستم در ایالات متحده و در برخی مناطق دیگر، آن را به یکی از رایج‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سیستم‌های شماره گذاری دندانی تبدیل کرده است.
فراگیر بودن آن تضمین می‌کند که متخصصان دندانپزشکی در انواع روش‌ها و تخصص‌های مختلف با آن آشنا هستند و ثبات در ارتباطات را ارتقا می‌دهد.

وضوح:

به هر دندان یک شماره منحصر به فرد در سیستم شماره گذاری جهانی اختصاص داده شده است. این منحصر به فرد بودن، ابهام را از بین می‌برد و احتمال عدم ارتباط را به حداقل می‌رساند.
مستندات واضح و دقیق در پرونده‌های دندانپزشکی برای ردیابی تاریخچه سلامت دهان و دندان بیمار و پیشرفت درمان ضروری است و این سیستم به دستیابی به این هدف کمک می‌کند.

درک جهانی:

به دلیل سادگی و استفاده گسترده، سیستم شماره گذاری جهانی اغلب در هنگام برقراری ارتباط با سایر متخصصان دندانپزشکی نیاز به توضیح کمتری دارد. این امر به ویژه در محیط‌های مراقبت چندرشته‌ای یا مشارکتی که ارتباطات کارآمد ضروری است، ارزشمند است.
این یک زبان مشترک برای دندانپزشکان برای بحث در مورد موارد، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و هماهنگ‌کردن برنامه‌های درمانی به طور موثر فراهم می‌کند.

تحصیلات:

سیستم شماره گذاری جهانی به دلیل ماهیت ساده‌اش اغلب در آموزش دندانپزشکی استفاده می شود. این به عنوان یک مفهوم اساسی عمل می‌کند که به دانشجویان کمک می‌کند تا اصول شماره گذاری دندان و شناسایی دندان را درک کنند.
دانشجویان و کارآموزان دندانپزشکی اغلب قبل از یادگیری سیستم‌های پیچیده‌تری مانند نمادگذاری Palmer یا FDI World  Dental Federation Notation با این سیستم شروع می‌کنند.

کاربرد:

سیستم شماره گذاری جهانی علاوه بر کاربرد آن در عمل و آموزش دندانپزشکی در مطالبات و صورت‌حساب بیمه دندانپزشکی نیز به کار می‌رود. این فرایند ارجاع دندان های خاص در مطالبات را ساده می‌کند و درک روش های انجام شده را برای ارائه دهندگان بیمه آسان‌تر می‌کند.
برای دندانپزشکان عمومی که نیاز به روشی واضح و کارآمد برای شناسایی و برقراری ارتباط در مورد دندان ها در کار روزانه خود دارند، عملی است.
به طور خلاصه، سادگی، پذیرش گسترده و وضوح سیستم شماره گذاری جهانی، آن را به ابزاری ضروری برای متخصصان دندانپزشکی تبدیل کرده است. این نقش اساسی در برنامه ریزی درمان، آموزش بیمار، و ارتباطات حرفه‌ای در حوزه دندانپزشکی ایفا می‌کند و درک جهانی آن، همکاری موثر بین تیم‌های دندانپزشکی و متخصصان را تضمین می‌کند.

ارتباط بین شماره گذاری دندان و انواع دندان ها

سیستم‌های شماره گذاری دندان ها انواع مختلف دندان ها را شامل می شوند که به شناسایی و برنامه ریزی درمان‌های دندانی مناسب برای هر فرد کمک می‌کند.

آشنایی با انواع دندان ها و نام‌گذاری دندان ها

دندان های شیری

 دندان‌های شیری که به نام‌های دندان‌های شیری یا دندان‌های شیری نیز شناخته می‌شوند، مجموعه اولیه دندان‌هایی هستند که معمولاً در حدود ۶ ماهگی در دهان کودک ظاهر می‌شوند.
در مجموع 20 دندان شیری وجود دارد که به طور مساوی بین فک بالا (فک بالا) و فک پایین (فک پایین) تقسیم می شوند. اینها شامل دندانهای نیش، دندان نیش و دندانهای آسیاب می باشد.
دندان‌های شیری به‌عنوان دندان‌های موقت عمل می‌کنند و به‌عنوان نگهدارنده‌ای برای دندان‌های دائمی عمل می‌کنند که با رشد و بلوغ کودک جایگزین آن‌ها می‌شوند.

دندان های دائمی:

 دندان‌های دائمی مجموعه‌ای از دندان‌های ثانویه هستند که با بالغ‌شدن فرد به تدریج جایگزین دندان‌های شیری می‌شوند. در مجموع 32 دندان دائمی در دهان بزرگسالان وجود دارد که شامل 8 دندان ثنایا، 4 دندان نیش، 8 دندان پره مولر و 12 دندان آسیاب می شود (شامل 4 دندان آسیاب سوم که معمولاً به عنوان دندان عقل شناخته می شود).
این دندان‌های دائمی در صورتی که از طریق روش‌های بهداشتی منظم دندانپزشکی به درستی از آنها مراقبت شود، در طول زندگی فرد سالم باقی می‌مانند.

ثنایا:

 دندان های ثنایایی دندان های جلویی هستند که هم در قوس‌های دندانی بالایی و هم در پایینی قرار دارند. آنها با لبه‌های تیز خود مشخص می شوند و در درجه اول برای برش غذا در مراحل اولیه جویدن استفاده می شوند.

نیش (کاسپیدز):

 دندان نیش که به آن کاسپید نیز گفته می شود، دندان های نوک‌تیز واقع در “گوشه‌های” قوس‌های دندانی هستند. این دندان ها دارای کاسپ برجسته و تک نوک‌تیز هستند و برای پاره کردن و گرفتن غذا طراحی شده‌اند.

دندان های پرمولر (بیکوسپید):

 دندان های پرمولر که به طور متناوب به آن‌ها بیکوسپید می‌گویند، در پشت دندان نیش و جلوی دندان های آسیاب قرار دارند. آنها معمولاً دو یا چند کاسپ روی سطح گزنده دارند و مسئول آسیاب‌کردن، خردکردن و بریدن غذا هستند.

مولرها:

 مولرها دندان های بزرگ و مسطحی هستند که در پشت دهان قرار دارند. آنها بر روی سطوح جونده خود دارای شیارهای متعددی هستند و نقش مهمی در آسیاب‌کردن و جویدن کامل غذا دارند و آن را برای هضم آماده می‌کنند.

دندان عقل (آسیاب سوم):

دندان های عقل که به عنوان دندان آسیاب سوم نیز شناخته می شوند، آخرین مجموعه دندان های آسیاب هستند که در پشت دهان قرار دارند.
این دندان‌ها معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی، معمولاً از اواخر نوجوانی تا اوایل دهه بیست شروع به رویش می‌کنند.
دندان عقل گاهی اوقات می تواند باعث مشکلات دندانی از جمله نهفتگی، شلوغی یا عفونت شود و ممکن است نیاز به برداشتن از طریق یک روش دندانپزشکی داشته باشد.
شناخت انواع مختلف دندان ها و عملکرد آنها برای متخصصان دندانپزشکی برای تشخیص و ارائه مراقبت‌های دندانی مناسب ضروری است. علاوه بر این، رعایت بهداشت دهان و دندان و معاینه منظم دندانپزشکی برای اطمینان از سلامت و طول عمر دندان های خود در طول زندگی برای افراد بسیار مهم است.

نتیجه

درک سیستم‌های شماره گذاری دندان و انواع دندان ها هم برای متخصصان دندانپزشکی و هم برای بیماران ضروری است. این به برقراری ارتباط دقیق کمک می‌کند و مراقبت کارآمد و موثر دندان را تضمین می‌کند.

سوالات متداول شماره گذاری دندان ها: